De geschiedenis van Ierland: Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland

Na de Ierse opstand van 1798 werd door de Britse regering besloten om het Koninkrijk Ierland bij Groot-Brittannië aan te sluiten. Ierland werd zo eerlijker vertegenwoordigd in de regering. In 1800 kwam de Act of Union tot stand. Zowel het Ierse als het Britse parlement stemde hiermee in en de Act of Union trad in 1801 in werking. Door de samenvoeging van het Koninkrijk Groot-Brittannië en het Koninkrijk Ierland ontstond het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland.

Erbarmelijke omstandigheden

De negentiende eeuw was een zware periode in de geschiedenis van Ierland. Er was destijds een kleine maatschappelijke bovenlaag van protestanten en een veel grotere onderlaag van Katholieken. Een middenklasse bestond eigenlijk nauwelijks. De onderklasse leefde onder erbarmelijke omstandigheden. Het kwam in Dublin regelmatig voor dat er wel dertig tot veertig mensen in een huis woonden. De omstandigheden op het platteland waren zelfs nog erger. In de eerste jaren van de negentiende eeuw was de Ierse bevolking enorm gegroeid, maar het land was voor een groot deel in handen van protestantse edelen. De edelen woonden zelf meestal in Engeland en wilden een zo groot mogelijke opbrengst van het land behalen. Hierdoor nam de teelt van graan toe. Het graan werd veelal naar Engeland geëxporteerd. In 1841 was ongeveer twee derde van de Ieren in eerste instantie aangewezen op de landbouw om in hun voedsel te voorzien. De aardappel was het hoofdvoedsel.

De Grote Hongersnood

In 1845 sloeg het noodlot toe. De aardappeloogst mislukte voor een groot deel door de Aardappelziekte. Het volgende jaar mislukte de oogst zelfs volledig. Omdat de aardappel het belangrijkste voedsel was voor de arme bevolking en er bijna geen alternatieven waren, begon hierdoor een ernstige hongersnood. Het geluk leek in 1847 terug te keren, omdat er toen weer een aardappeloogst kon plaatsvinden. Dit geluk was echter van korte duur, want in 1848 ging de oogst compleet verloren. Hierdoor ontstond de Grote Hongersnood of Great Famine. Dit was een ramp voor de bevolking, die in de jaren daarop door sterfte en emigratie sterk uitdunde. Naar schatting daalde het aantal inwoners van 8 miljoen in 1840 naar 6 miljoen in 1850. De hongersnood zorgde ervoor dat het streven naar een eerlijker verdeling van het land nog belangrijker werd. In 1850 werd de Tenant Right League opgericht, een vereniging van pachters. Hiermee begon de ‘land war’.

Streven naar zelfbestuur

Na de Act of Union werd er in de negentiende eeuw gestreefd naar zelfbestuur. Charles Stewart Parnell voerde deze missie aan. Een wet voor zelfbestuur werd twee keer aangenomen in het Lagerhuis, maar kwam vervolgens niet door het Hogerhuis. Toen Parnell in 1891 overleed verloor de Ierse Partij een sterke leider. De hoop op een eigen parlement leek daarmee verkeken. Door een gebrek aan perspectief in de politiek bloeide de Ierse cultuur op. Zo waren er schrijvers, zoals Yeats, die zich lieten inspireren door oude Keltische muziek. Er werd een Gaelic League opgericht om de eigen taal te ondersteunen. Er werden scholen opgericht waar het Iers een verplicht vak was. De klassieke Ierse sporten, zoals Gaelic football en Hurling werden weer populair.

Nationalisme

Deze zoektocht naar de Ierse eigenheid en identiteit leidde niet alleen tot nationalisme, maar ook tot een opleving van radicalisme in de politiek. Zo werd de nationalistische, linksgeoriënteerde partij Sinn Féin opgericht. In 1910 kwamen de liberalen in Engeland aan de macht met steun van de Ierse Partij. Hiermee leek zelfbestuur weer een optie te worden. Er kwam een verandering in de verhouding tussen het Lagerhuis en het Hogerhuis, waardoor het Hogerhuis het zelfbestuur niet meer kon blokkeren.

Zelfbestuur en de Eerste Wereldoorlog

Uiteindelijk werd er in 1912 een wet aangenomen die ertoe leidde dat Ierland zelfbestuur kreeg. Dit leidde tot verzet in Ulster. Dit verzet werd door de Conservatieve Partij in Engeland gesteund. Omdat de Eerste Wereldoorlog op dat moment al dreigde uit te breken, durfde de Liberale Partij het niet aan om de protestanten van Ulster voor het blok te zetten. Vanaf dat moment werd er gesproken over een aparte regeling voor het bestuur van Noord-Ierland. Het zelfbestuur werd uitgesteld door het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog.

Paasopstand

Tussen 24 en 30 april brak de Paasopstand uit, een zeer belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van Ierland. Een groep van de Irish Volunteers en de kleinere Irish Citizen Army bezetten belangrijke posities in Dublin. In 1916 werd op Paasmaandag de Ierse Republiek uitgeroepen. Dit werd gedaan in een document dat the Proclamation wordt genoemd. De Paasopstand markeert de splitsing van het Ierse en het Republikeinse nationalisme. De opstand werd uiteindelijk kansloos verslagen.

Sinn Féin

In 1918 werd Sinn Féin de ruimschoots grootste partij bij de algemene verkiezingen. De leden van de partij weigerden om in het parlement in Londen plaats te nemen en vormden in Dublin hun eigen parlement: Dáil Éireann. In de tijd die volgde werd het steeds onrustiger in het land en werden er steeds meer aanslagen gepleegd gericht op Britse doelen. De Britten reageerden met vergeldingsacties en ze zetten troepen in, de Black and Tans. Met The Burning of Cork bereikten de gewelddadigheden een hoogtepunt. In de geschiedenis van Ierland staat deze tijd als de Ierse onafhankelijkheidsoorlog bekend.

Tweedeling

Het Britse parlement nam in 1920 een wet aan waardoor Ierland in tweeën werd verdeeld. Noord-Ierland kreeg zelfbestuur, waarbij het een nauwe band behield met Londen. Het zuiden van Ierland kreeg in Dublin een eigen parlement. Veel Ieren vonden dit besluit onacceptabel. De tweedeling en de nauwe banden die met Londen bleven bestaan leidden ertoe dat de wet niet werd geaccepteerd. Hierdoor ontstond een onafhankelijkheidsstrijd.

Ierse Vrijstaat

Een belangrijk moment in de geschiedenis van Ierland begon in 1921. Op dat moment beseften een aantal belangrijke leiders van Sinn Féin dat zij hun doel niet zouden bereiken met militaire acties. Zo werden er vredesbesprekingen gestart. In december 1921 resulteerde deze besprekingen in een verdrag. Het zuiden van Ierland werd onafhankelijk. Hierdoor ontstond de Ierse Vrijstaat. Hiermee werd weer een nieuwe periode uit de geschiedenis van Ierland ingeluid.